O κύκλος του φωσφόρου

Όλοι οι οργανισμοί χρησιμοποιούν φώσφορο για την κατασκευή τους, αφού αυτός είναι συστατικό τόσο του γενετικού υλικού (DNA) όσο και των οστών, των δοντιών και των διαφόρων συστημάτων μεταφοράς ενέργειας (ATP).

O κύκλος του φωσφόρου στη φύση

Στην φύση ο φώσφορος αποτελεί συνήθως τον περιοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη των φυτών και την αύξηση της παραγωγικότητας των οικοσυστημάτων. Αυτό σημαίνει πως παρά το γεγονός οτι οι οργανισμοί χρειάζονται πολύ λιγότερο φώσφορο απο σε σχέση με το άζωτο για παράδειγμα, δεν μπορούν να βρούν επαρκή ποσότητα φωσφόρου απο το περιβάλλον.
Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Η απάντηση βρίσκεται στην πηγή που προμηθεύει φωσφορικά ιόντα τη φύση. Όλος ο διαθέσιμος φώσφορος που υπάρχει προέρχεται απο την αποσάθρωση και διάβρωση φωσφορούχων κρυσταλλικών πετρωμάτων που προμήθευσαν τα απαραίτητα φωσφορικά ιόντα στους οργανισμούς. Τα φωσφορικά ιόντα προσλαμβανονται με τις ρίζες των φυτών και ενσωματώνονται στους φυτικούς ιστούς και απο κεί μεταφέρονται μέσω της τροφικής αλυσίδας στους υπόλοιπους καταναλωτές. Μετά τον θάνατο των οργανισμών οι αποικοδομητές είναι αυτοι που ελευθερώνουν τα δεσμευμένα ιόντα απο τους ιστούς των ζώων (καταναλωτών) στο περιβάλλον και γίνονται ουσιαστικά ξανά διαθέσιμα για να προσληφθούν απο τις ρίζες των φυτών.
Πρέπει να σημειωθεί πως στον κύκλο του φωσφόρου απουσιάζει η ατμοσφαιρική φάση. Δηλαδή η πορεία αυτού του στοιχείου γίνεται μόνο μέσω της ξηράς και του υδάτινου περιβάλλοντος, και αυτός είναι και ο λόγος που το στοιχείο αυτό ανακυκλώνεται εξαιρετικά αργά στο περιβάλλον.

O κύκλος του φωσφόρου στο ενυδρείο

Παρά το γεγονός ότι στη φύση ο φώσφορος αποτελεί “περιοριστικό παράγοντα”, δηλαδή σπανίζει, στο ενυδρείο μας υπάρχει σε αφθονία.
Αυτό δεν συμβαίνει γιατί κάποιο μέλος της αλυσίδας ανακύκλωσης του φωσφόρου  σταματά να δουλεύει με αποτέλεσμα τη συσσώρευσή του, αλλά στην πραγματικότητα συμβαίνει γιατί δεν αναπαριστούμε πιστά την αλυσίδα ανακύκλωσής του που υπάρχει στη φύση.
Συνήθως ένα ενυδρείο φιλοξενεί πολύ περισσότερους καταναλωτές, δηλαδή ψάρια, απ' ότι παραγωγούς, δηλαδή φυτά, πράγμα που δε μπορεί να συμβεί στη φύση.
Στη φύση σε δεδομένο μικρό όγκο νερού, λίγων κυβικών, θα υπήρχαν ελάχιστα ψαράκια ενώ τα φυτά θα βρίσκονταν σε αφθονία.
Τα φυτά όμως είναι αυτά που απορροφούν ουσιαστικά τον φώσφορο από το νερό, ενώ όλα τα ψάρια με τις απεκκρίσεις τους και με  κατάλοιπα τροφής που αφήνουν, αυξάνουν τη συγκέντρωσή του στο νερό.
Αυτό γίνεται αφού οι ανοικοδόμητες του ενυδρείου, τα βακτήρια, απελευθερώνουν το δεσμευμένο στα περιττώματα φώσφορο πίσω στο νερό.
 Έτσι γρήγορα το νερό γεμίζει με φώσφορο που τα φυτά συνήθως δεν προλαβαίνουν να απορροφήσουν.
Για το λόγο αυτό το ενυδρείο γεμίζει με άλγη η οποία  βρίσκει την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει το πλεόνασμα του φωσφόρου ως τροφή και να αυξηθεί, πολλές φορές καλύπτοντας τα πάντα.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος ενεργούμε ως εξής:

Αυξάνουμε κατά πολύ τον αριθμό των φωτοσυνθετικών παραγωγών του ενυδρείου μας, είτε πρόκειται για φυτά σε ενυδρείο γλυκού νερού, είτε πρόκειται για κοράλλια σε ενυδρείο θαλασσινού νερού.

Μειώνουμε όσο γίνεται τον αριθμό των καταναλωτών του ενυδρείου, κυρίως τα ψάρια, και οτιδήποτε άλλο ανήκει σε αυτή την κατηγορία καταναλωτών όπως γαρίδες, καβούρια, όστρακα και μη φωτοσυνθετικά ασπόνδυλα.

Αφαιρούμε από το ενυδρείο μας όση περισσότερη νεκρή οργανική ύλη σε αποσύνθεση μπορούμε. Αυτό μεταφράζεται σε σιφωνάρισμα του βυθού με σκούπα, σε καθαρισμό των φίλτρων και κυρίως του υαλοβάμβακα, αφαίρεση από το ενυδρείο πιθανώς νεκρών οργανισμών που δεν έχουμε παρατηρήσει.

Χρήση ρητινών απορρόφησης φωσφορικών ιόντων.
Η χρήση αυτών των ρητινών συνιστάται και για το στήσιμο νέων ενυδρείων, μέχρι να αποκατασταθεί η ισορροπία και να πάψει η συσσώρευση φωσφόρου.



Η Ομάδα του enidrio.gr αποτελείται από έμπειρους ιχθυολόγους, γεωπόνους και τεχνικούς-κατασκευαστές ενυδρείων - email: info@enidrio.gr


Gravity.gr - interactive web